Witte de With ingekaderd

Het grafmonument voor Witte de With in de Rotterdamse Laurenskerk is controversieel. Het verdient een kader om het in een hedendaagse context te zetten. Drie kunstenaars bogen zich erover, het publiek mocht meepraten.

Achtergrond

Op zaterdag 1 juli 2023 vond in de Rotterdamse Laurenskerk een dienst van meerdere kerkgenootschappen plaats ter viering van het einde van de slavernij in 1863. In diezelfde kerk bevindt zich ook het praalgraf van vlootvoogd Witte de With, die een belangrijke rol speelde in de trans-Atlantische slavenhandel. Zowel de werkgroep Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst (GVGT) die de dienst voorbereidde als de kerk zelf vonden dat een ongemakkelijk contrast.

Opties om dit “op te lossen” worden vaak in besloten kring besproken en na een keuze uitgevoerd. Dit project behelst een publieke discussie, waarbij projecties diverse mogelijke inkaderingen van het praalgraf tonen. Zo blijft de vraag niet in het abstracte hangen, maar kunnen aanwezigen onmiddellijk ruimtelijk zien wat het effect is van keuzes.

Letterhaven vroeg een drietal kunstenaars in karakter sterk verschillende inkaderingen rondom het praalgraf te schetsen en projecteren die tijdens een bijeenkomst waarin aanwezigen eerst extra context krijgen en dan met elkaar in gesprek gaan. De projecties blijven na afloop enige tijd beschikbaar om meer feedback van het publiek te verwerven, met het oog op de keuze voor een permanente oplossing.

Presentatie in de talkshow History Matters Today Café: zondag 9 februari, 16-17 uur in de Laurenskerk, toegang vrij.

Witte de With

Het praalgraf, ooit opgericht als eerbetoon aan Witte de With, laat zien dat ook de kerken in Nederland betrokken zijn geweest bij de handel in slaafgemaakten. Veel mensen die van deze handel profiteerden waren immers “eerzame burgers”, die in hoge maatschappelijke achting stonden en ook bijdroegen aan kerken.

Witte de With (1599-1658) was een Rotterdamse viceadmiraal, die met zijn vloot rond de wereld reisde om koloniale bezittingen te verdedigen of te veroveren. In een van die oorlogen vochten Nederland en Portugal over Brazilië en Angola. Suiker werd in Brazilië verbouwd door mensen die uit Angola weggevoerd waren. Witte de With was zelf geen handelaar, maar zijn militaire ondersteuning was wel essentieel voor de Transatlantische handel in slaafgemaakten. Ook leidde hij een strafexpeditie op de Molukken, waarbij vele eilandbewoners omkwamen.

Witte de With was in zijn eigen tijd niet heel populair, omdat hij met iedereen ruzie maakte. Maar nadat hij in een zeeslag met Zweden was gesneuveld, werd hij alsnog met pracht en praal begraven in de Laurenskerk. Het monument is ontworpen door architect Jacob Lois, bekend van het Schielandshuis.

Kunstwerken

Drie kunstenaars kregen de opdracht om verschillende soorten context te bieden bij het grafmonument:

• Opdracht ‘light’: bevraag het monument – Dido Drachman. Deze context zet de kijker aan het denken: mooi, die fiere schepen bovenin, maar wat dwarrelt daar de donkere diepte in? Is alles wel zo mooi als het wordt voorgespiegeld? Lees meer over dit kunstwerk
• Opdracht ‘medium’: becommentarieer het monument – Charmaine de Heij. Deze context biedt duidelijke kritiek: twee afbeeldingen van Witte de With, één met munten en kruidnagelen als verwijzing naar zijn strafexpedities op de Molukken, één met ketens en ruwe suiker als commentaar op zijn rol bij de Trans-Atlantische slavenhandel. Lees meer over dit kunstwerk
• Opdracht ‘heavy’: veroordeel het monument – Sai Rodrigues. Deze context wil het bestaande heldendom uitwissen door de nadruk te leggen op de duistere kant van Witte de With, met verwijzingen naar alle zeven hoofdzonden.

Presentaties

• Tijdens de talkshow History Matters Café #2 op 9 februari 2025 wordt het kunstproject Witte de With ingekaderd rond het praalgraf van Witte de With in de Laurenskerk onthuld. Vervolgens gaan historicus Wim Manuhutu, conservator van Museum Rotterdam Rob Noordhoek, illustrator Dido Drachman, illustrator Sai Rodrigues en het publiek in gesprek onder leiding van journalist en programmamaker Hasna El Maroudi.
• De kunstwerken kregen ook een toelichting tijdens de Museumnacht op 1 maart.

  

Ideeën? Opmerkingen? Bezwaren? Laat het het weten via het contactformulier.

Met dank aan